In 2006 is de Visie Openbare Ruimte vastgesteld. Hierin is de ambitie opgenomen om de basis kwaliteit in de openbare ruimte op het gebied van onderhoud voor alle wijken te behalen. Samen met het handboek Openbare Ruimte (2017), het Basisboek Openbare Ruimte (2013) en de Kwaliteitscatalogus Onderhoud Openbare Ruimte zorgt dit voor een bestuurlijk vastgesteld ambitieniveau voor het onderhoud van de stad. Daarnaast is in 2018 het nieuwe gemeentelijk rioleringsplan door de Raad vastgesteld.

Onderhoud Wegen (verharding/inrichtingselementen)

Kerncijfers en overige gegevens

Kosten onderhoud

Werkelijke kosten onderhoud in 2018 ten opzichte van begrote kosten

Voor onderhoud van kapitaalgoederen (groot onderhoud aan wegen, terreinen, verlichting, civieltechnische
kunstwerken) is in de begroting 2018 een bedrag van € 12 miljoen opgenomen. Een bedrag van € 5,2 miljoen euro is uitgegeven aan de uitvoering van onderhoud aan wegen, civieltechnische kunstwerken en verlichting. Van het resterende bedrag zijn projecten in voorbereiding genomen.

Verklaring afwijking werkelijke kosten ten opzichte van begrote kosten

In 2016 is een nieuw kwaliteitsniveau voor wegen vastgesteld inclusief de daarbij behorende middelen. In november 2016 heeft over deze middelen, middels het dossier onderhoud wegen, besluitvorming plaatsgevonden (vaststelling begroting 2017). Dit betekent dat pas vanaf 2017 extra projecten in voorbereiding konden worden genomen. Gezien de doorlooptijd van de projecten vindt de uitvoering van deze projecten in 2018 e.v. plaats. De planvorming/voorbereiding van deze projecten is reeds gestart. Als gevolg van de complexiteit van projecten (o.a. bij uitvoering in relatie tot andere projecten in de stad) en beperkte capaciteit voor de planvorming loopt de uitvoering vertraging op, waardoor niet alle begrote middelen zijn uitgegeven.  

Nadere toelichting over het uitgevoerde onderhoud in 2018 in relatie tot het geplande onderhoud 2018

Voor de kapitaalgoederen is het cyclisch onderhoud en het technisch meerjaarlijkse onderhoud relevant. In
2018 is onder andere groot onderhoud gepleegd aan de Kosmoslaan en Michelangelolaan en is in een groot aantal gebieden de trottoirs die niet aan het kwaliteitsniveau voldeden, aangepakt. Naast de middelen voor het feitelijk onderhoud van de kapitaalgoederen zijn er ook curatieve middelen ten behoeve van de kapitaalgoederen. Deze middelen worden ingezet om de veiligheid van de openbare ruimte te garanderen oftewel om gevaarlijke situaties of afsluiting van wegen te voorkomen (gebaseerd op onvoorzien, onvermijdbaar en onuitstelbaar). Inzet van deze middelen geeft een signaal over hoe het staat met het onderhoud van de stad. In 2018 is er geen noodzaak geweest om extra curatief in te grijpen. Er zijn geen overschrijdingen op de curatieve middelen in 2018.

Onderhoudsachterstanden

In mei 2016 heeft de gemeenteraad een nieuw kwaliteitsniveau voor het onderhoud van wegen vastgesteld: kwaliteitsniveau C, waarbij kwaliteitsniveau D wordt geaccepteerd mits dit niet leidt tot kapitaalvernietiging en onveilige situaties (dit behelst maximaal 9,6% van het totale areaal). In de begroting 2017 zijn de middelen opgenomen, zodat dit kwaliteitsniveau binnen een periode van 4 jaar wordt behaald. Weginspecties worden 1x per 2 jaar gehouden. In 2018 heeft geen weginspectie plaatsgevonden (die vindt weer plaats in 2019). In 2017 voldeed 86,6% van de wegen aan de norm.

Uitvoering projecten maatschappelijk- en economisch nut ter verbetering van kapitaalgoederen

Het onderhoud lift ook mee in projecten die in het kader van andere programma’s (waaronder water en verkeer) worden uitgevoerd. Zo is in 2018 de Stoutheuvel aangepakt.

Ontwikkelingen

Naar aanleiding van het dossier onderhoud wegen (mei 2016), waarin de nieuwe kwaliteitsniveaus zijn vastgesteld, zijn er de komende jaren voldoende middelen om het wegonderhoud conform het vastgestelde kwaliteitsniveau uit te voeren.

De openbare verlichting in Eindhoven bestaat uit ruim 54.000 lichtpunten die worden onderhouden op basis van de uitgangspunten “Veiligheid” (er is voldoende goed werkende openbare verlichting) en betrouwbaarheid. Sinds 2017 vindt vervanging van verlichting plaats door middelen van uitvoering van de Roadmap licht. Naast vervanging van openbare verlichting is de uitvoering ook gericht op de realisatie van een slim lichtgrid met als doel de kwaliteit van leven te verbeteren. De eerste jaren gebeurt dit in een aantal gebieden, waarna dit (bij goed functioneren) wordt uitgerold over de stad. Insteek is een verdienmodel, zodat er met de huidige beschikbare middelen voldaan kan worden aan de uitgangspunten van een veilige en betrouwbare installatie.
In 2018 zijn ruim 1000 armaturen vervangen door led-armaturen.

We hebben rond de 300 kunstwerken in beheer, deze worden elke 2 à 3 jaar geïnspecteerd. Jaarlijks wordt regulier en groot onderhoud uitgevoerd aan de bruggen en viaducten. Er is structurele dekking om investeringen te doen en voor groot onderhoud is er dekking vanuit de reserve voor groot onderhoud. Bij bruggen en viaducten die ouder zijn dan 20 jaar bestaat het risico dat de constructie niet meer voldoet, omdat de verkeersbelasting en -intensiteit sterk zijn toegenomen t.o.v. de oorspronkelijke situatie en omdat als gevolg daarvan de rekenregels zijn verscherpt. Met visuele inspecties kan niet in beeld worden gebracht of de constructie voldoende is. Door middel van risicoanalyses en herberekeningen wordt nader onderzocht of maatregelen noodzakelijk zijn. In 2018 zijn 14 bruggen geanalyseerd. Uit de huidige risicoanalyses blijkt dat 64 kunstwerken voldoen, waarbij momenteel conform regelgeving een (technische) restlevensduur van 30 jaar geldt. Vier bruggen voldoen op dit moment niet (brug Wolvendijk, 2 voetgangersbruggen Genderpark en de Hanevoetbrug), hier zijn tijdelijke maatregelen getroffen en de bruggen worden in 2019/2020 vervangen/versterkt. Indien een brug niet tijdig wordt versterkt of vervangen, moeten de wegen afgesloten worden voor bijvoorbeeld vrachtverkeer om de situatie veilig te houden. De kunstwerken die niet voldoen worden middels periodieke veiligheidsmonitoring gecontroleerd. Rond 2021 zijn de risico’s van de kunstwerken inzichtelijk en is duidelijk welke maatregelen getroffen moeten worden. Op dit moment lopen we geen acuut risico.

Water kerncijfers en overige gegevens

Werkelijke kosten onderhoud in 2018 ten opzichte van begrote kosten

Voor onderhoud van kapitaalgoederen (riolering, gemalen, oppervlaktewater) is in de begroting 2018 een bedrag
van € 4,9 miljoen opgenomen. Dit zijn de kosten voor exploitatieonderhoud inclusief de personele lasten en
exclusief de kapitaallasten, afdracht BCF en mutatie voorziening. De werkelijke kosten bedragen € 4,7 miljoen.

Verklaring afwijking werkelijke kosten ten opzichte van begrote kosten

De afwijking is te verwaarlozen.

Nadere toelichting over het uitgevoerde onderhoud in 2018

Het GRP 2015-2018 legt een duidelijk accent op een gestructureerd beheer en onderhoud en bijbehorende
exploitatielasten. Er heeft in de afgelopen jaren een intensivering van het reinigings- en inspectieprogramma plaatsgevonden, waarbij het hele stelsel aan bod is gekomen. Alle overige elementen van
onderhoud (zoals kolken, lijnafwatering, overstorten, gemalen, bergingskelders, zinkers) zijn opgenomen in het
meerjarig onderhoudsprogramma. Hierin zijn frequentie en wijze van onderhoud vastgelegd. Dit borgt de
instandhouding van deze voorzieningen. Het onderhoud kan onderverdeeld worden in:

• Cyclisch jaarlijks onderhoud: kolken reinigen, rioolgemalen reinigen; periodiek reinigen en onderhouden oppervlaktewater.
• Curatief onderhoud: naar aanleiding van klachten. Noodzakelijk voor goed laten functioneren van het rioolsysteem en het oppervlaktewatersysteem.
• Meerjaarlijks onderhoud: reinigen en inspecteren (stam)riolen.
  Er is volledig uitvoering gegeven aan de geplande onderhoudswerkzaamheden.

Uitvoering projecten ter verbetering van kapitaalgoederen

Conform het GRP 2015-2018 zijn in 2018 vervangings- en verbeteringsinvesteringen uitgevoerd. In totaal is netto (vanuit de voorziening riolen, dus exclusief subsidies en bijdragen) een bedrag van € 9,6 miljoen geïnvesteerd. Dit betreft vervangingsprojecten en verbeteringen, zoals afkoppelen verhard oppervlak, aanleg waterstructuren en opheffen/voorkomen grondwateroverlast.

GRP 2018 exploitatie

Kerncijfers

Ten opzichte van 2017 lijkt er een afname van het aantal bomen buitengebied, maar dat komt doordat solitaire bomen in het systeem zijn omgezet naar bos. Het oppervlakte stedelijk groen is kleiner doordat een deel overgeheveld is naar buitengebied. Daarnaast werden vorig jaar de sportvelden nog meegenomen in deze telling en nu niet meer. De oppervlakte buitengebied is toegenomen vanwege overheveling stedelijk groen naar buitengebied.

Werkelijke kosten onderhoud in 2018 ten opzichte van begrote kosten

Verklaring afwijking werkelijke kosten ten opzichte van begrote kosten

Bij tussentijdse rapportage in oktober 2018 is de begroting 'onderhoud kapitaalgoederen' voor 2018 eenmalig bijgesteld naar €13,6 miljoen. Dit, in verband met de stormschade in januari 2018, waarvoor de begroting is gewijzigd met € 560.000 (van € 13,1 miljoen naar € 13,6 miljoen). De realisatie bedraagt € 13,2 miljoen, een voordeel van € 0,4 miljoen. Voor het merendeel van dit voordeel zullen in 2019 nog kosten volgen voor onderhoud aan bomen.  

Nadere toelichting over het uitgevoerde onderhoud in 2018 in relatie tot het geplande onderhoud 2018

Er heeft conform planning cyclisch jaarlijks onderhoud plaatsgevonden aan beplantingsvakken, bomen,
speelvoorzieningen en de kinderboerderij. Zo zijn onder meer het gras gemaaid, onkruid verwijderd, beplantingen gesnoeid en speelvoorzieningen zijn gecontroleerd en zo nodig op basis daarvan gerepareerd. Er is ongedierte bestreden en de dieren in de kinderboerderij zijn verzorgd.
Er heeft conform planning cyclisch meerjaarlijks onderhoud plaatsgevonden. Onder meer zijn bomen op kwaliteit gecontroleerd en zo nodig gesnoeid, beplantingvakken en bomen zo nodig ingeboet. Afgeschreven
speelvoorzieningen zijn indien nodig in overleg met omwonenden vervangen. De kinderboerderij is
in stand gehouden wat betreft gebouw en veestapel.
Er heeft conform planning gecombineerd met investeringen groot onderhoud plaatsgevonden. Zo zijn in overleg met omwonenden speelplaatsen gerenoveerd (al dan niet met riolerings- of verkeersprojecten gecombineerd) straten opnieuw ingericht met bomen, parkrenovaties voorbereid en zover de budgetten dat toelieten uitgevoerd.
Er heeft curatief onderhoud plaatsgevonden. Zo zijn er veelal op basis van meldingen van bewoners schades
gerepareerd, na storm zijn enkele bomen verwijderd en er is ongedierte bestreden. De effecten van de droogte in de zomer van 2018 worden in het voorjaar van 2019 duidelijk.

Ontwikkelingen

Het onderhoud blijft op niveau. Geleidelijk aan zal in overleg met omwonenden meer ecologisch maaibeheer
ingevoerd worden. Dit geeft na verloop van jaren steeds bloemrijker gras. Door de intensivering van binnenstedelijk wonen is het belangrijk de randen van de stad goed te bewaken en in te zetten op kwalitatieve en kwantitatieve versterking van de groene wiggen en binnenstedelijk groen.

Risico's

De komende jaren zullen naar verwachting voldoende middelen beschikbaar zijn voor het in stand houden van de groene kapitaalgoederen. De krapte ten aanzien van de jaarlijks beschikbare investeringsmiddelen zal op de
langere termijn echter toenemen. Een rol hierbij speelt het toenemend intensief ruimtegebruik (ook ondergronds) en de vraag om meer flexibiliteit in de openbare ruimte. De verwachting is dat daarmee voorzieningen nodig zijn om bomen/groen de kans te geven om op termijn weer (net zo) groot te worden als in de huidige situatie.
Een ander risico is het feit dat een relatief groot deel van de bomen tegelijk geplant is, met name in naoorlogse wijken. Dit kan het investerings- en onderhoudsbudget onder druk zetten en vraagt beleidskeuzes.